4822 SAYILI KANUNLA DEĞİŞİK 4077
SAYILI TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN
BİRİNCİ KISIM
Amaç, Kapsam, Tanımlar
Amaç
Madde 1- Bu Kanunun amacı, kamu yararına uygun olarak tüketicinin
sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu, aydınlatıcı,
eğitici, zararlarını tazmin edici, çevresel tehlikelerden korunmasını
sağlayıcı önlemleri almak ve tüketicilerin kendilerini koruyucu
girişimlerini özendirmek ve bu konudaki politikaların oluşturulmasında
gönüllü örgütlenmeleri teşvik etmeye ilişkin hususları düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Kanun, birinci maddede belirtilen amaçlarla mal ve hizmet
piyasalarında tüketicinin taraflardan birini oluşturduğu her türlü
tüketici işlemini kapsar.
Tanımlar
Madde 3 - Bu Kanunun uygulamasında;
a) Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,
b) Bakan: Sanayi ve Ticaret Bakanını,
c) Mal: Alış-verişe konu olan taşınır eşyayı, konut ve tatil amaçlı
taşınmaz malları ve elektronik ortamda kullanılmak üzere hazırlanan
yazılım, ses, görüntü ve benzeri gayri maddi malları,
d) Hizmet: Bir ücret veya menfaat karşılığında yapılan mal sağlama
dışındaki her türlü faaliyeti,
e) Tüketici: Bir mal veya hizmeti ticari veya mesleki olmayan
amaçlarla edinen, kullanan veya yararlanan gerçek ya da tüzel kişiyi,
f) Satıcı: Kamu tüzel kişileri de dahil olmak üzere ticari veya
mesleki faaliyetleri kapsamında tüketiciye mal sunan gerçek veya tüzel
kişileri,
g) Sağlayıcı: Kamu tüzel kişileri de dahil olmak üzere ticari veya
mesleki faaliyetleri kapsamında tüketiciye hizmet sunan gerçek veya
tüzel kişileri,
h) Tüketici işlemi: Mal veya hizmet piyasalarında tüketici ile
satıcı-sağlayıcı arasında yapılan her türlü hukuki işlemi,
ı) İmalatçı-Üretici: Kamu tüzel kişileri de dahil olmak üzere
tüketiciye sunulmuş olan mal veya hizmetleri ya da bu mal veya
hizmetlerin hammaddelerini yahut ara mallarını üretenler ile mal
üzerine kendi ayırt edici işaretini, ticari markasını veya unvanını
koyarak satışa sunanları,
j) İthalatçı: Kamu tüzel kişileri de dahil olmak üzere tüketiciye
sunulmuş olan mal veya hizmetleri ya da bu mal veya hizmetlerin
hammaddelerini yahut ara mallarını yurt dışından getirerek satışa
sunan gerçek veya tüzel kişiyi,
k) Kredi veren: Mevzuatları gereği tüketicilere nakit kredi vermeye
yetkili olan banka, özel finans kuruluşu ve finansman şirketlerini,
l) Reklam veren: Ürettiği ya da pazarladığı malın/hizmetin tanıtımını
yaptırmak, satışını artırmak veya imajını yaratıp güçlendirmek
amacıyla hazırlattığı, içinde firmasının ya da mal/hizmet markasının
yer aldığı reklamları yayınlatan, dağıtan ya da başka yollarla
sergileyen gerçek ya da tüzel kişiyi,
m) Reklamcı: Ticari reklam ve ilânları reklam verenin duyduğu ihtiyaç
doğrultusunda hazırlayan ve reklam veren adına yayınlanmasına aracılık
eden ticari iletişim uzmanı gerçek ya da tüzel kişiyi,
n) Mecra kuruluşu: Ticari reklam veya ilânı hedef kitleye ulaştıran
iletişim kanallarının ya da her türlü aracın sahibi, işleticisi veya
kiralayıcısı olan gerçek veya tüzel kişiyi,
o) Teknik düzenleme: Bir ürünün ve hizmetin, ilgili idari hükümler de
dahil olmak üzere, özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri, bunlarla
ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve
uygunluk değerlendirilmesi işlemleri hususlarından biri veya birkaçını
belirten ilgili Bakanlık tarafından Resmi Gazetede yayımlanarak
mecburi uygulamaya konulan standartlar dahil olmak üzere uyulması
zorunlu olan her türlü düzenlemeyi,
p) Tüketici örgütleri: Tüketicinin korunması amacıyla kurulan dernek,
vakıf veya bunların üst kuruluşlarını, İfade eder.
İKİNCİ KISIM
Tüketicinin Korunması ve Aydınlatılması
Ayıplı mal
Madde 4- Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda ya
da reklam ve ilânlarında yer alan veya satıcı tarafından bildirilen
veya standardında veya teknik düzenlemesinde tespit edilen nitelik
veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı olan ya da tahsis veya
kullanım amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan beklediği
faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik
eksiklikler içeren mallar, ayıplı mal olarak kabul edilir.
Tüketici, malın teslimi tarihinden itibaren otuz gün içerisinde ayıbı
satıcıya bildirmekle yükümlüdür. Tüketici bu durumda, bedel iadesini
de içeren sözleşmeden dönme, malın ayıpsız misliyle değiştirilmesi
veya ayıp oranında bedel indirimi ya da ücretsiz onarım isteme
haklarına sahiptir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine
getirmekle yükümlüdür. Tüketici bu seçimlik haklarından biri ile
birlikte ayıplı malın neden olduğu ölüm ve/veya yaralanmaya yol açan
ve/veya kullanımdaki diğer mallarda zarara neden olan hallerde
imalatçı-üreticiden tazminat isteme hakkına da sahiptir.
İmalatçı-üretici, satıcı, bayi, acente, ithalatçı ve 10 uncu maddenin
beşinci fıkrasına göre kredi veren ayıplı maldan ve tüketicinin bu
maddede yer alan seçimlik haklarından dolayı müteselsilen sorumludur.
Ayıplı malın neden olduğu zarardan dolayı birden fazla kimse sorumlu
olduğu takdirde bunlar müteselsilen sorumludurlar. Satılan malın
ayıplı olduğunun bilinmemesi bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz.
Bu madde ile ayıba karşı sorumlu tutulanlar, ayıba karşı daha uzun bir
süre ile sorumluluk üstlenmemişlerse, ayıplı maldan sorumluluk, ayıp
daha sonra ortaya çıkmış olsa bile malın tüketiciye teslimi tarihinden
itibaren iki yıllık zamanaşımına tabidir. Bu süre konut ve tatil
amaçlı taşınmaz mallarda beş yıldır. Ayıplı malın neden olduğu her
türlü zararlardan dolayı yapılacak talepler ise üç yıllık zamanaşımına
tabidir. Bu talepler zarara sebep olan malın piyasaya sürüldüğü günden
başlayarak on yıl sonra ortadan kalkar. Ancak, satılan malın ayıbı,
tüketiciden satıcının ağır kusuru veya hile ile gizlenmişse zamanaşımı
süresinden yararlanılamaz.
Ayıplı malın neden olduğu zararlardan sorumluluğa ilişkin hükümler
dışında, ayıplı olduğu bilinerek satın alınan mallar hakkında
yukarıdaki hükümler uygulanmaz.
Satışa sunulacak ayıplı mal üzerine ya da ambalajına, imalatçı veya
satıcı tarafından tüketicinin kolaylıkla okuyabileceği şekilde
"özürlüdür" ibaresini içeren bir etiket konulması zorunludur. Yalnızca
ayıplı mal satılan veya bir kat ya da reyon gibi bir bölümü sürekli
olarak ayıplı mal satışına, tüketicinin bilebileceği şekilde tahsis
edilmiş yerlerde bu etiketin konulma zorunluluğu yoktur. Malın ayıplı
olduğu hususu, tüketiciye verilen fatura, fiş veya satış belgesi
üzerinde gösterilir.
Güvenli olmayan mallar, piyasaya özürlüdür etiketiyle dahi arz
edilemez. Bu ürünlere, 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın
Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun hükümleri uygulanır.
Bu hükümler, mal satışına ilişkin her türlü tüketici işleminde de
uygulanır.
Ayıplı hizmet
Madde 4/A- Sağlayıcı tarafından bildirilen reklam ve ilânlarında veya
standardında veya teknik kuralında tespit edilen nitelik veya niteliği
etkileyen niceliğine aykırı olan ya da yararlanma amacı bakımından
değerini veya tüketicinin ondan beklediği faydaları azaltan veya
ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren
hizmetler, ayıplı hizmet olarak kabul edilir.
Tüketici, hizmetin ifa edildiği tarihten itibaren otuz gün içerisinde
bu ayıbı sağlayıcıya bildirmekle yükümlüdür. Tüketici bu durumda,
sözleşmeden dönme, hizmetin yeniden görülmesi veya ayıp oranında bedel
indirimi haklarına sahiptir. Tüketicinin sözleşmeyi sona erdirmesi,
durumun gereği olarak haklı görülemiyorsa, bedelden indirim ile
yetinilir. Tüketici, bu seçimlik haklarından biri ile birlikte 4 üncü
maddede belirtilen şartlar çerçevesinde tazminat da isteyebilir.
Sağlayıcı, tüketicinin seçtiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.
Sağlayıcı, bayi, acente ve 10 uncu maddenin beşinci fıkrasına göre
kredi veren, ayıplı hizmetten ve ayıplı hizmetin neden olduğu her
türlü zarardan ve tüketicinin bu maddede yer alan seçimlik haklarından
dolayı müteselsilen sorumludur. Sunulan hizmetin ayıplı olduğunun
bilinmemesi bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz.
Daha uzun bir süre için garanti verilmemiş ise, ayıp daha sonra ortaya
çıkmış olsa bile ayıplı hizmetten dolayı yapılacak talepler hizmetin
ifasından itibaren iki yıllık zamanaşımına tabidir. Ayıplı hizmetin
neden olduğu her türlü zararlardan dolayı yapılacak talepler ise üç
yıllık zamanaşımına tabidir. Ancak, sunulan hizmetin ayıbı,
tüketiciden sağlayıcının ağır kusuru veya hile ile gizlenmişse
zamanaşımı süresinden yararlanılamaz.
Ayıplı hizmetin neden olduğu zararlardan sorumluluğa ilişkin hükümler
dışında, ayıplı olduğu bilinerek edinilen hizmetler hakkında
yukarıdaki hükümler uygulanmaz.
Bu hükümler, hizmet sağlamaya ilişkin her türlü tüketici işleminde de
uygulanır.
Satıştan kaçınma
Madde 5- Üzerinde "numunedir" veya "satılık değildir" ibaresi
bulunmayan bir malın; ticarî bir kuruluşun vitrininde, rafında veya
açıkça görülebilir herhangi bir yerinde teşhir edilmesi halinde satıcı
bu malların satışından kaçınamaz.
Hizmet sağlamada da haklı bir sebep olmaksızın kaçınılamaz.
Aksine bir teamül, ticarî örf veya adet yoksa, satıcı bir mal veya
hizmetin satışını o mal veya hizmetin kendisi tarafından belirlenen
miktar, sayı veya ebat gibi koşullara ya da başka bir mal veya
hizmetin satın alınmasına bağlı kılamaz.
Diğer mal satışı ve hizmet sağlama sözleşmelerinde de bu hüküm
uygulanır.
Sözleşmelerdeki haksız şartlar
Madde 6- Satıcı veya sağlayıcının tüketiciyle müzakere etmeden, tek
taraflı olarak sözleşmeye koyduğu, tarafların sözleşmeden doğan hak ve
yükümlülüklerinde iyi niyet kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici
aleyhine dengesizliğe neden olan sözleşme koşulları haksız şarttır.
Taraflardan birini tüketicinin oluşturduğu her türlü sözleşmede yer
alan haksız şartlar tüketici için bağlayıcı değildir.
Eğer bir sözleşme şartı önceden hazırlanmışsa ve özellikle standart
sözleşmede yer alması nedeniyle tüketici içeriğine etki edememişse, o
sözleşme şartının tüketiciyle müzakere edilmediği kabul edilir.
Sözleşmenin bütün olarak değerlendirilmesinden, standart sözleşme
olduğu sonucuna varılırsa, bu sözleşmedeki bir şartın belirli
unsurlarının veya münferit bir hükmünün müzakere edilmiş olması,
sözleşmenin kalan kısmına bu maddenin uygulanmasını engellemez.
Bir satıcı veya sağlayıcı, bir standart şartın münferiden
tartışıldığını ileri sürüyorsa, bunu ispat yükü ona aittir.
6/A, 6/B, 6/C, 7, 9, 9/A, 10, 10/A ve 11/A maddelerinde yazılı olarak
düzenlenmesi öngörülen tüketici sözleşmeleri en az oniki punto ve koyu
siyah harflerle düzenlenir ve sözleşmede bulunması gereken şartlardan
bir veya birkaçının bulunmaması durumunda eksiklik sözleşmenin
geçerliliğini etkilemez. Bu eksiklik satıcı veya sağlayıcı tarafından
derhal giderilir.
Bakanlık standart sözleşmelerde yer alan haksız şartların tespit
edilmesine ve bunların sözleşme metninden çıkartılmasının sağlanmasına
ilişkin usul ve esasları belirler.
Taksitle satış
Madde 6/A- Taksitle satış, satım bedelinin en az iki taksitle ödendiği
ve malın veya hizmetin sözleşmenin düzenlendiği anda teslim veya ifa
edildiği satım türüdür.
Taksitle satış sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması zorunludur.
Sözleşmede bulunması gereken asgari koşullar aşağıda gösterilmiştir:
a) Tüketicinin ve satıcı veya sağlayıcının isim, unvan, açık adresleri
ve varsa erişim bilgileri,
b) Malın veya hizmetin Türk Lirası olarak vergiler dahil peşin satış
fiyatı,
c) Vadeye göre faiz ile birlikte ödenecek Türk Lirası olarak toplam
satış fiyatı,
d) Faiz miktarı, faizin hesaplandığı yıllık oran ve sözleşmede
belirlenen faiz oranının yüzde otuz fazlasını geçmemek üzere gecikme
faizi oranı,
e) Peşinat tutarı,
f) Ödeme planı,
g) Borçlunun temerrüde düşmesinin hukuki sonuçları.
Satıcı veya sağlayıcı, bu bilgilerin sözleşmede yer almasını sağlamak
ve taraflar arasında akdedilen sözleşmenin bir nüshasını tüketiciye
vermekle yükümlüdür. Sözleşmeden ayrı olarak kıymetli evrak
niteliğinde senet düzenlenecekse, bu senet, her bir taksit ödemesi
için ayrı ayrı olacak şekilde ve sadece nama yazılı olarak düzenlenir.
Aksi takdirde, kambiyo senedi geçersizdir.
Taksitle satışlarda; tüketici, borçlandığı toplam miktarı önceden
ödeme hakkına sahiptir. Tüketici aynı zamanda, bir taksit miktarından
az olmamak şartıyla bir veya birden fazla taksit ödemesinde
bulunabilir. Her iki durumda da satıcı, ödenen miktara göre gerekli
faiz indirimini yapmakla yükümlüdür.
Satıcı veya sağlayıcı, taksitlerden birinin veya birkaçının ödenmemesi
halinde kalan borcun tümünün ifasını talep etme hakkını saklı
tutmuşsa, bu hak; ancak satıcının veya sağlayıcının bütün edimlerini
ifa etmiş olması durumunda ve tüketicinin birbirini izleyen en az iki
taksidi ödemede temerrüde düşmesi ve ödenmeyen taksit toplamının satış
bedelinin en az onda biri olması halinde kullanılabilir. Ancak
satıcının veya sağlayıcının bu hakkını kullanabilmesi için en az bir
hafta süre vererek muacceliyet uyarısında bulunması gerekir.
Sözleşme şartları tüketici aleyhine hiçbir şekilde değiştirilemez.
Devre tatil
Madde 6/B- Devre tatil sözleşmeleri, en az üç yıl süre için yapılan ve
bu süre zarfında yıl içinde, belirli veya belirlenebilecek ve bir
haftadan az olmayacak bir dönem için bir veya daha fazla sayıdaki
taşınmazın kullanım hakkının devri ya da devri taahhüdünü içeren ve
bir nüshasının tüketiciye verilmesi zorunlu, yazılı sözleşme ya da
sözleşmeler grubudur.
Devre tatil sözleşmelerine ilişkin usul ve esasları Bakanlık belirler.
Paket tur
Madde 6/C- Paket tur sözleşmeleri; ulaştırma, konaklama ve bunlara
yardımcı sayılmayan diğer turistik hizmetlerin en az ikisinin
birlikte, her şeyin dahil olduğu fiyatla satılan veya satış taahhüdü
yapılan ve hizmeti yirmidört saatten uzun bir süreyi kapsayan veya
gecelik konaklamayı içeren ve bir nüshasının tüketiciye verilmesi
zorunlu, önceden düzenlenmiş yazılı sözleşmelerdir.
Paket tur sözleşmelerine ilişkin usul ve esasları Bakanlık belirler.
Kampanyalı satış
Madde 7- Kampanyalı satış, gazete, radyo, televizyon ilânı ve benzeri
yollarla tüketiciye duyurularak düzenlenen kampanyalara iştirakçi
kabul edilmesi ve malın veya hizmetin daha sonra teslim veya ifa
edilmesi suretiyle yapılan satımdır.
Kampanyalı satışlar Bakanlığın izni ile yapılır. Bakanlık hangi tür
satışların izne tabi olacağını, ön ödeme, taksit miktarı, teslim
süresi, üretici firma garantisi, yatırılacak teminat ile kampanyalı
satışlarda uyulması gereken usul ve esasları tespit eder.
İlan ve taahhüt edilen mal veya hizmetin teslimatının veya ifasının
hiç ya da gereği gibi yapılmaması durumunda, satıcı, sağlayıcı, bayi,
acente, imalatçı-üretici, ithalatçı ve 10 uncu maddenin beşinci
fıkrasına göre kredi veren müteselsilen sorumludur.
Tüketici kampanyadan ayrılmaya karar verdikten sonra kampanyayı
düzenleyen, mal veya hizmetin tüketiciye teslim tarihini geçmemek
şartıyla tüketicinin o ana kadar ödediği tüm bedeli ödemekle
yükümlüdür.
Kampanyayı düzenleyen, kampanyalı satışlarda düzenlenecek yazılı
sözleşmede, 6/A maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen bilgilere ek
olarak "kampanya bitiş tarihi" ve "mal veya hizmetin teslim veya
yerine getirilme tarih ve şekli"ne ilişkin bilgileri de içeren
sözleşmenin bir nüshasını tüketiciye vermek zorundadır.
Sözleşmede aksi kararlaştırılmadıkça, ön ödeme tutarı, mal veya
hizmetin satış bedelinin yüzde kırkından fazla olamaz.
Kampanyalı satışlarda malın teslim ya da hizmetin ifa süresi on iki
ayı aşamaz. Konut ve tatil amaçlı taşınmaz mallar için bu süre otuz
aydır.
Tüketicinin ödemeye ilişkin tüm edimlerini yerine getirmesi durumunda,
malın teslimi ya da hizmetin ifası, ödemenin bitimini takiben en geç
bir ay içinde yapılmak zorundadır.
Kampanyalı taksitle satışlarda 6/A maddesi hükümleri de uygulanır.
Kapıdan satış
Madde 8- Kapıdan satış; işyeri, fuar, panayır gibi satış mekanları
dışında yapılan satımlardır.
Bakanlık, kapıdan satış yapacaklarda aranılacak nitelikleri, bu Kanuna
tabi olan ve olmayan kapıdan satışları ve kapıdan satışlara ilişkin
uygulama usul ve esaslarını belirler.
Bu tür satışlarda; tüketici, teslim aldığı tarihten itibaren yedi gün
içinde malı kabul etmekte veya hiçbir gerekçe göstermeden ve hiçbir
yükümlülük altına girmeden reddetmekte serbesttir. Hizmetlerin
satımında ise bu süre, sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren
başlar. Bu süre dolmadan satıcı veya sağlayıcı, kapıdan satış işlemine
konu mal veya hizmet karşılığında tüketiciden herhangi bir isim
altında ödeme yapmasını veya borç altına sokan herhangi bir belge
vermesini isteyemez. Satıcı, cayma bildirimi kendisine ulaştığı andan
itibaren yirmi gün içerisinde malı geri almakla yükümlüdür.
Tüketici, malın mutat kullanımı sebebiyle meydana gelen değişiklik ve
bozulmalarından sorumlu değildir.
Taksitle yapılan kapıdan satışlarda 6/A maddesi, kampanyalı kapıdan
satışlarda 7 nci madde hükümleri ayrıca uygulanır.
Kapıdan satışlarda satıcının ve sağlayıcının yükümlülüğü
Madde 9- Kapıdan satış sözleşmelerinde, sözleşmede bulunması gereken
diğer unsurlara ilave olarak mal veya hizmetin nitelik ve niceliğine
ilişkin açıklayıcı bilgiler, cayma bildiriminin yapılacağı açık adres
ve en az on altı punto ve koyu siyah harflerle yazılmış aşağıdaki
ibare yer almak zorundadır:
Tüketicinin hiçbir hukuki ve cezai sorumluluk üstlenmeksizin ve hiçbir
gerekçe göstermeksizin teslim aldığı veya sözleşmenin imzalandığı
tarihten itibaren yedi gün içerisinde malı veya hizmeti reddederek
sözleşmeden cayma hakkının var olduğunu ve cayma bildiriminin
satıcı/sağlayıcıya ulaşması tarihinden itibaren malı geri almayı
taahhüt ederiz.
Tüketici, sahip olduğu haklarının da yazılı bulunduğu sözleşmeyi
imzalar ve kendi el yazısı ile tarihini yazar. Satıcı veya sağlayıcı,
bu bilgilerin sözleşmede yer almasını sağlamak ve taraflar arasında
akdedilen sözleşmenin bir nüshasını tüketiciye vermekle yükümlüdür.
Bu madde hükümlerine göre düzenlenmiş bir sözleşmenin ve malın
tüketiciye teslim edildiğini ispat satıcıya veya sağlayıcıya aittir.
Aksi takdirde, tüketici cayma hakkını kullanmak için yedi günlük süre
ile bağlı değildir.
Mesafeli sözleşmeler
Madde 9/A- Mesafeli sözleşmeler; yazılı, görsel, telefon ve elektronik
ortamda veya diğer iletişim araçları kullanılarak ve tüketicilerle
karşı karşıya gelinmeksizin yapılan ve malın veya hizmetin tüketiciye
anında veya sonradan teslimi veya ifası kararlaştırılan
sözleşmelerdir.
Mesafeli satış sözleşmesinin akdinden önce, ayrıntıları Bakanlıkça
çıkarılacak tebliğle belirlenecek bilgilerin tüketiciye verilmesi
zorunludur. Tüketici, bu bilgileri edindiğini yazılı olarak teyit
etmedikçe sözleşme akdedilemez. Elektronik ortamda yapılan
sözleşmelerde teyid işlemi, yine elektronik ortamda yapılır.
Satıcı ve sağlayıcı, tüketicinin siparişi kendisine ulaştığı andan
itibaren otuz gün içerisinde edimini yerine getirir. Bu süre,
tüketiciye daha önceden yazılı olarak bildirilmek koşuluyla en fazla
on gün uzatılabilir.
Satıcı veya sağlayıcı elektronik ortamda tüketiciye teslim edilen
gayri maddî malların veya sunulan hizmetlerin teslimatının ayıpsız
olarak yapıldığını ispatla yükümlüdür.
Cayma hakkı süresince sözleşmeye konu olan mal veya hizmet
karşılığında tüketiciden herhangi bir isim altında ödeme yapmasının
veya borç altına sokan herhangi bir belge vermesinin istenemeyeceğine
ilişkin hükümler dışında kapıdan satışlara ilişkin hükümler mesafeli
sözleşmelere de uygulanır.
Satıcı veya sağlayıcı cayma bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten
itibaren on gün içinde almış olduğu bedeli, kıymetli evrakı ve
tüketiciyi bu hukukî işlemden dolayı borç altına sokan her türlü
belgeyi iade etmek ve yirmi gün içerisinde de malı geri almakla
yükümlüdür.
Tüketici kredisi
Madde 10- Tüketici kredisi, tüketicilerin bir mal veya hizmet edinmek
amacıyla kredi verenden nakit olarak aldıkları kredidir. Tüketici
kredisi sözleşmesinin yazılı olarak yapılması ve bu sözleşmenin bir
nüshasının tüketiciye verilmesi zorunludur. Taraflar arasında
akdedilen sözleşmede öngörülen kredi şartları, sözleşme süresi
içerisinde tüketici aleyhine değiştirilemez.
Sözleşmede;
a) Tüketici kredisi tutarı,
b) Faiz ve diğer unsurlarla birlikte toplam borç tutarı,
c) Faizin hesaplandığı yıllık oran,
d) Ödeme tarihleri, anapara, faiz, fon ve diğer masrafların ayrı ayrı
belirtildiği ödeme planı,
e) İstenecek teminatlar,
f) Akdi faiz oranının yüzde otuz fazlasını geçmemek üzere gecikme
faizi oranı,
g) Borçlunun temerrüde düşmesinin hukuki sonuçları,
h) Kredinin vadesinden önce kapatılmasına ilişkin şartlar,
ı) Kredinin yabancı para birimi cinsinden kullandırılması durumunda,
geri ödemeye ilişkin taksitlerin ve toplam kredi tutarının
hesaplanmasında, hangi tarihteki kurun dikkate alınacağına ilişkin
şartlar,
yer alır.
Kredi veren, taksitlerden birinin veya birkaçının ödenmemesi halinde
kalan borcun tümünün ifasını talep etme hakkını saklı tutmuşsa, bu
hak; ancak kredi verenin bütün edimlerini ifa etmiş olması durumunda
ve tüketicinin birbirini izleyen en az iki taksidi ödemede temerrüde
düşmesi halinde kullanılabilir. Ancak kredi verenin bu hakkını
kullanabilmesi için en az bir hafta süre vererek muacceliyet
uyarısında bulunması gerekir. Tüketici kredisinin teminatı olarak
şahsi teminat verildiği hallerde, kredi veren, asıl borçluya
başvurmadan, kefilden borcun ifasını isteyemez.
Tüketici, kredi verene borçlandığı toplam miktarı önceden
ödeyebileceği gibi aynı zamanda vadesi gelmemiş bir ya da birden çok
taksit ödemesinde de bulunabilir. Her iki durumda da kredi veren,
ödenen miktara göre gerekli faiz ve komisyon indirimini yapmakla
yükümlüdür. Bakanlık ödenen miktara göre gerekli faiz ve komisyon
indiriminin ne oranda yapılacağının usul ve esaslarını belirler.
Kredi verenin, tüketici kredisini, belirli marka bir mal veya hizmet
satın alınması ya da belirli bir satıcı veya sağlayıcı ile yapılacak
satış sözleşmesi şartı ile vermesi durumunda satılan malın veya
hizmetin hiç ya da zamanında teslim veya ifa edilmemesi halinde kredi
veren tüketiciye karşı satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsilen
sorumlu olur.
Kredi verenin ödemeleri bir kıymetli evraka bağlaması ya da krediyi
kıymetli evrak kabul etmek suretiyle teminat altına alması yasaktır.
Bu yasağa rağmen tüketiciden bir kıymetli evrak alınacak olursa,
tüketici bu kıymetli evrakı kredi verenden geri istemek hakkına
sahiptir. Ayrıca, kredi veren kıymetli evrakın ciro edilmesi sebebiyle
tüketicinin uğradığı zararı tazmin etmekle yükümlüdür.
Kredi kartları
Madde 10/A- Kredi kartı ile mal veya hizmet alımı sonucu nakdi krediye
dönüşen veya kredi kartı ile nakit çekim suretiyle kullanılan krediler
de 10 uncu madde hükümlerine tabidir. Ancak, bu tür krediler hakkında
10 uncu maddenin ikinci fıkrasının (a), (b), (h) ve (ı) bentleri ile
dördüncü fıkra hükmü uygulanmaz.
Kredi veren tarafından tüketiciye gönderilen dönemsel hesap özetleri,
10 uncu maddenin ikinci fıkrasının (d) bendinde öngörülen ödeme planı
hükmündedir. Dönemsel hesap özetinde yer alan asgari ödeme tutarının
vadesinde ödenmemesi halinde; tüketici, 10 uncu maddenin (f) bendinde
yer alan gecikme faizi dışında herhangi bir isim altında yükümlülük
altına sokulamaz.
Kredi veren faiz artırımını otuz gün önceden tüketiciye bildirmek
zorundadır. Kredi veren tarafından artırılan faiz oranı geriye dönük
olarak uygulanamaz. Tüketici bildirim tarihinden itibaren en geç
altmış gün içinde tüm borcu ödeyip kredi kullanmaya son verdiği
takdirde faiz artışından etkilenmez.
Mal veya hizmetin kredi kartı ile satın alındığı durumlarda, satıcı
veya sağlayıcı, tüketiciden komisyon veya benzeri bir isim altında
ilave ödemede bulunmasını isteyemez.
Süreli yayınlar
Madde 11- Süreli yayın kuruluşlarınca düzenlenen ve her ne amaç ve
şekilde olursa olsun, bilet, kupon, iştirak numarası, oyun, çekiliş ve
benzeri yollarla süreli yayın dışında ikinci bir ürün ve/veya hizmetin
verilmesinin taahhüt edildiği durumlarda; kitap, dergi, ansiklopedi,
afiş, bayrak, poster, sözlü veya görüntülü manyetik bant veya optik
disk gibi süreli yayıncılık amaçlarına aykırı olmayan kültürel ürünler
dışında hiçbir mal ya da hizmetin taahhüdü ve dağıtımı yapılamaz. Bu
amaçla kampanya düzenlenmesi halinde, kampanya süresi altmış günü
geçemez. Kampanya konusu mal veya hizmet bedelinin bir bölümünün
tüketici tarafından karşılanması istenemez.
Süreli yayın kuruluşu, kampanyaya ait reklam ve ilânlarında, kampanya
konusu mal veya hizmetin Türkiye genelinde teslim ve ifa tarihlerine
ilişkin programını ilân etmek ve kampanya konusu mal veya hizmetin
teslim ve ifasını, kampanyanın bitiminden itibaren otuz gün içinde
yerine getirmek zorundadır.
Kampanya süresince, süreli yayının satış fiyatı, ikinci ürün olarak
verilmesi taahhüt edilen mal veya hizmetin yol açtığı maliyet artışı
nedeniyle artırılamaz. Kampanya konusu mal veya hizmet taahhüdü ve
dağıtımı bölünerek yapılamayacağı gibi, bu mal veya hizmetin ayrılmaz
ya da tamamlayıcı parçaları da ayrı bir kampanya konusu haline
getirilemez. Bu Kanunun uygulamasında, ikinci ürün olarak verilmesi
taahhüt edilen her bir mal veya hizmete ilişkin işlemler bağımsız bir
kampanya olarak kabul edilir.
Süreli yayın kuruluşları tarafından düzenlenmeyen, ancak süreli
yayınla doğrudan veya dolaylı irtibatlandırılan kampanyalar da bu
hükümlere tabidir.
Abonelik sözleşmeleri
Madde 11/A- Her türlü abonelik sözleşmelerine taraf olan tüketiciler,
isteklerini satıcıya yazılı olarak bildirmek kaydıyla aboneliklerine
tek taraflı son verebilirler.
Satıcı tüketicinin aboneliğe son verme isteğini, yazılı bildirimin
kendisine ulaştığı tarihten itibaren en geç yedi gün içinde yerine
getirmekle yükümlüdür.
Süreli yayın aboneliğine son verme isteği ise; yazılı bildirimin
satıcıya ulaştığı tarihten itibaren günlük yayınlarda onbeş gün,
haftalık yayınlarda bir ay, aylık yayınlarda üç ay sonra yürürlüğe
girer. Daha uzun süreli yayınlarda ise, bildirimden sonraki ilk yayını
müteakiben yürürlüğe konulur.
Satıcı, abone ücretinin geri kalan kısmını hiçbir kesinti yapmaksızın
onbeş gün içinde iade etmekle yükümlüdür.
Fiyat etiketi
Madde 12- Perakende satışa arz edilen malların veya ambalajlarının
yahut kaplarının üzerine kolaylıkla görülebilir, okunabilir şekilde o
malla ilgili tüm vergiler dahil fiyat, üretim yeri ve ayırıcı
özelliklerini içeren etiket konulması, etiket konulması mümkün olmayan
hallerde aynı bilgileri kapsayan listelerin görülebilecek şekilde
uygun yerlere asılması zorunludur.
Hizmetlerin tarife ve fiyatlarını gösteren listeler de birinci fıkraya
göre düzenlenerek asılır.
Etiket, fiyat ve tarife listelerinde belirtilen fiyat ile kasa fiyatı
arasında fark olması durumunda tüketici lehine olan fiyat üzerinden
satış yapılır.
Fiyatı; Bakanlar Kurulu, kamu kurum ve kuruluşları veya kamu kurumu
niteliğinde meslek kuruluşları tarafından belirlenen mal veya
hizmetlerin, belirlenen bu fiyatın üzerinde bir fiyatla satışa
sunulması yasaktır.
Bakanlık, etiket ve tarife listelerinin şeklini, içeriğini, usul ve
esaslarını bir yönetmelikle düzenler. Bakanlık ve belediyeler, bu
madde hükümlerinin uygulanması ve izlenmesine ilişkin işleri
yürütmekle ayrı ayrı görevlidirler.
Garanti belgesi
Madde 13- İmalatçı veya ithalatçılar ithal ettikleri veya ürettikleri
sanayi malları için Bakanlıkça onaylı garanti belgesi düzenlemek
zorundadır. Mala ilişkin faturanın tarih ve sayısını içeren garanti
belgesinin tekemmül ettirilerek tüketiciye verilmesi sorumluluğu
satıcı, bayi veya acenteye aittir. Garanti süresi malın teslim
tarihinden itibaren başlar ve asgari iki yıldır. Ancak, özelliği
nedeniyle bazı malların garanti şartları, Bakanlıkça başka bir ölçü
birimi ile belirlenebilir.
Satıcı; garanti belgesi kapsamındaki malların, garanti süresi
içerisinde arızalanması halinde malı işçilik masrafı, değiştirilen
parça bedeli ya da başka herhangi bir ad altında hiçbir ücret talep
etmeksizin tamir ile yükümlüdür.
Tüketici onarım hakkını kullanmışsa, garanti süresi içerisinde sık
arızalanması nedeniyle maldan yararlanamamanın süreklilik arz etmesi
veya tamiri için gereken azami sürenin aşılması veya tamirinin mümkün
bulunmadığının anlaşılması hallerinde, 4 üncü maddede yer alan diğer
seçimlik haklarını kullanabilir. Satıcı bu talebi reddedemez.
Tüketicinin bu talebinin yerine getirilmemesi durumunda satıcı, bayi,
acente, imalatçı-üretici ve ithalatçı müteselsilen sorumludur.
Tüketicinin malı kullanım kılavuzunda yer alan hususlara aykırı
kullanmasından kaynaklanan arızalar, iki ve üçüncü fıkra hükümleri
kapsamı dışındadır.
Bakanlık, hangi sanayi mallarının garanti belgesi ile satılmak zorunda
bulunduğunu ve bu malların arızalarının tamiri için gereken azami
süreleri Türk Standartları Enstitüsünün görüşünü alarak tespit ve
ilânla görevlidir.
Tanıtma ve kullanma kılavuzu
Madde 14- Yurt içinde üretilen veya ithal edilen sanayi mallarının
tanıtım, kullanım, bakım ve basit onarımına ilişkin Türkçe kılavuzla
ve gerektiğinde uluslararası sembol ve işaretleri kapsayan etiketle
satılması zorunludur.
Bakanlık, sanayi mallarından hangilerinin tanıtma ve kullanım kılavuzu
ve etiket ile satılmak zorunda bulunduğunu ve bunlarda bulunması
gereken asgari unsurları Türk Standartları Enstitüsünün görüşünü
alarak tespit ve ilânla görevlidir.
Satış sonrası hizmetler
Madde 15- İmalatçı veya ithalatçılar, sattıkları, ürettikleri veya
ithal ettikleri sanayi malları için o malın Bakanlıkça tespit ve ilân
edilen kullanım ömrü süresince, yeterli teknik personel ve yedek parça
stoku bulundurmak suretiyle bakım ve onarım hizmetlerini sunmak
zorundadırlar.
İmalatçı veya ithalatçıların bulundurmaları gereken yedek parça stok
miktarı Bakanlıkça belirlenir.
İthalatçının herhangi bir şekilde ticari faaliyetinin sona ermesi
halinde, kullanım ömrü süresince bakım ve onarım hizmetlerini, o malın
yeni ithalatçısı sunmak zorundadır.
Bakanlık, hangi mallar için servis istasyonları kurulmasının zorunlu
olduğu ile servis istasyonlarının kuruluş ve işleyişine dair usul ve
esasları Türk Standartları Enstitüsünün görüşünü alarak tespit ve
ilânla görevlidir.
Garanti belgesiyle satılmak zorunda olan bir sanayi malının garanti
süresi sonrasında arızalanması durumunda, o malın Bakanlıkça
belirlenen azami tamir süresi içerisinde onarımı zorunludur.
Ticari reklam ve ilanlar
Madde 16- Ticari reklam ve ilânların kanunlara, Reklam Kurulunca
belirlenen ilkelere, genel ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına
uygun, dürüst ve doğru olmaları esastır.
Tüketiciyi aldatıcı, yanıltıcı veya onun tecrübe ve bilgi
noksanlıklarını istismar edici, tüketicinin can ve mal güvenliğini
tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve suç işlemeyi özendirici,
kamu sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları ve özürlüleri
istismar edici reklam ve ilânlar ve örtülü reklam yapılamaz.
Aynı ihtiyaçları karşılayan ya da aynı amaca yönelik rakip mal ve
hizmetlerin karşılaştırmalı reklamları yapılabilir.
Reklam veren, ticari reklam veya ilânda yer alan somut iddiaları
ispatla yükümlüdür.
Reklam verenler, reklamcılar ve mecra kuruluşları bu madde hükümlerine
uymakla yükümlüdürler.
Reklam kurulu
Madde 17-Ticari reklam ve ilânlarda uyulması gereken ilkeleri
belirlemek, bu ilkeler çerçevesinde ticari reklam ve ilânları
incelemek ve inceleme sonucuna göre, 16 ncı madde hükümlerine aykırı
reklam ve ilânları üç aya kadar tedbiren durdurma ve/veya durdurma
ve/veya aynı yöntemle düzeltme ve/veya para cezası verme hususlarında
görevli bir Reklam Kurulu oluşturulur. Reklam Kurulu kararları
Bakanlıkça uygulanır.
Reklam Kurulu, ticari reklam ve ilânlarda uyulması gereken ilkeleri
belirlemede; ülke koşullarının yanı sıra, reklamcılık alanında
evrensel kabul görmüş tanım ve kuralları da dikkate alır.
Başkanlığı, Bakanın görevlendireceği ilgili Genel Müdür tarafından
yürütülen Reklam Kurulu;
a) Bakanlıkça ilgili Genel Müdür Yardımcıları arasından
görevlendirilecek bir üye,
b) Adalet Bakanlığınca, bu Bakanlıkta idari görevlerde çalışan
hakimler arasından görevlendirilecek bir üye,
c) Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunca görevlendirilecek reklam
konusunda uzman bir üye,
d) Yükseköğretim Kurulunun reklamcılık alanında uzman üniversite
öğretim elemanları arasından seçeceği bir üye,
e) Türk Tabibleri Birliği Merkez Konseyinin görevlendireceği doktor
bir üye,
f) Türkiye Barolar Birliğinin görevlendireceği avukat bir üye,
g) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin değişik sektörlerden
görevlendireceği dört üye,
h) Türkiye’deki tüm gazeteciler derneklerinin kendi aralarından
seçeceği bir üye,
i) Reklamcılar derneklerinin veya varsa üst kuruluşlarının seçeceği
bir üye,
j) Tüketici Konseyinin Konseye katılan tüketici örgütü temsilcileri
arasından seçeceği veya üst örgütlerinin görevlendireceği bir üye,
k) Türkiye Ziraat Odaları Birliğinin görevlendireceği bir üye,
l) Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonunun görevlendireceği bir
üye,
m) Türk Standartları Enstitüsünden bir üye,
n) Diyanet İşleri Başkanlığından bir üye,
o) Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğinden bir üye,
p) İşçi sendikaları konfederasyonlarından bir üye,
r) Memur sendikaları konfederasyonlarından bir üye,
s) Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali
Müşavirler Odaları Birliğinin görevlendireceği bir üye,
t) Ankara, İstanbul ve İzmir Büyükşehir Belediyelerinin kendi
aralarından seçeceği bir üye,
u) Türk Eczacılar Birliğinden bir üye,
v) Türk Diş Hekimleri Birliğinden bir üye,
olmak üzere yirmibeş üyeden oluşur.
Kurul üyelerinin görev süreleri üç yıldır. Süresi bitenler yeniden
görevlendirilebilir veya seçilebilir. Üyelikler herhangi bir sebeple
boşaldığı takdirde boşalan yerlere üçüncü fıkra esasları dahilinde bir
ay içerisinde görevlendirme veya seçim yapılır.
Kurul en az ayda bir defa veya ihtiyaç duyulduğu her zaman Başkanın
çağrısı üzerine toplanır.
Kurul, Başkan dahil en az ondört üyenin hazır bulunması ile toplanır
ve toplantıya katılanların çoğunluğu ile karar verir.
Kurul, gerekli görülen hallerde sürekli ve geçici olarak görev yapmak
üzere özel ihtisas komisyonları kurabilir. Kurulun bu komisyonlarda
görev yapmasını uygun göreceği kamu personeli, ilgili kamu
kuruluşlarınca görevlendirilir.
Kurul üyeleri ile özel ihtisas komisyonu üyelerinden kamu görevlisi
olanlara verilecek huzur hakkı ile kamu görevlisi olmayan kurul
üyelerine ödenecek huzur ücreti Maliye Bakanlığının uygun görüşü
alınarak Bakanlıkça belirlenir.
Kurulun sekretarya hizmetleri Bakanlık tarafından yerine getirilir.
Reklam Kurulu kararları, tüketicilerin bilgilendirilmesi,
aydınlatılması ve ekonomik çıkarlarının korunması amacıyla Reklam
Kurulu Başkanlığınca açıklanır.
Reklam Kurulunun görevleri, kuruluş, çalışma usul ve esasları ile
sekretarya hizmetlerinin ne suretle yerine getirileceği Bakanlık
tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.
Tehlikeli mal ve hizmetler
Madde 18- Tüketicinin kullanımına sunulan mal ve hizmetlerin kişi
beden ve ruh sağlığı ile çevreye zararlı veya tehlikeli olabilmesi
durumunda, bu malların emniyetle kullanılabilmesi için üzerine veya
ekli kullanım kılavuzlarına, bu durumla ilgili açıklayıcı bilgi ve
uyarılar, açıkça görülecek ve okunacak şekilde konulur veya yazılır.
Bakanlık, hangi mal veya hizmetlerin açıklayıcı bilgi ve uyarıları
taşıması gerektiğini ve bu bilgi ve uyarıların şeklini ve yerini
ilgili bakanlık ve diğer kuruluşlarla birlikte tespit ve ilânla
görevlidir.
Mal ve
Madde 19- Tüketiciye sunulan mal ve hizmetler; ilgili bakanlıklar
tarafından Resmi Gazetede yayımlanarak mecburi uygulamaya konulan
standartlar dahil olmak üzere uyulması zorunlu olan teknik düzenlemeye
uygun olmalıdır.
İlgili bakanlıklar, bu esaslara göre denetim yapmak veya yaptırmakla
görevlidir. Mal ve hizmet denetimine ilişkin usul ve esaslar her bir
ilgili bakanlıkça ayrı ayrı tespit ve ilân edilir.
Tüketicinin eğitilmesi
Madde 20- Tüketicinin eğitilmesi konusunda örgün ve yaygın eğitim
kurumlarının ders programlarına, Millî Eğitim Bakanlığınca gerekli
ilaveler yapılır.
Tüketicinin eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi için radyo ve
televizyonlarda programlar düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslar,
Tüketici Konseyinin önerisi ile Bakanlıkça tespit ve ilân olunur.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Tüketici Kuruluşları
Tüketici konseyi
Madde 21- Tüketicinin sorunlarının, ihtiyaçlarının ve çıkarlarının
korunmasına ilişkin gerekli tedbirleri araştırmak, sorunların evrensel
tüketici hakları doğrultusunda çözülmesi için alınacak tedbirlerle, bu
Kanunun uygulanmasına yönelik tedbirlere dair görüşleri, ilgili
mercilerce öncelikle ele alınmak üzere iletmek amacıyla, Bakanlığın
koordinatörlüğünde bir "Tüketici Konseyi" kurulur.
Tüketici Konseyi, Bakanın veya görevlendireceği bir Bakanlık
görevlisinin başkanlığında, Adalet, İçişleri, Maliye, Milli Eğitim,
Sağlık, Ulaştırma, Tarım ve Köyişleri, Sanayi ve Ticaret, Turizm ve
Çevre bakanlıkları ile Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Hazine
Müsteşarlığı, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Türk Patent Enstitüsü
Başkanlığı, Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı, Türk Standartları
Enstitüsü Başkanlığı, Rekabet Kurumu, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu,
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Telekomünikasyon Kurumu, Türk
Akreditasyon Kurumu, Milli Prodüktivite Merkezi, Diyanet İşleri
Başkanlığı, büyük şehir belediyeleri, il belediyelerini temsilen Türk
Belediyeler Birliği, işçi sendikaları konfederasyonları, memur
sendikaları konfederasyonları,Türkiye İşveren Sendikaları
Konfederasyonu, Türkiye Milli Kooperatifler Birliği, Yükseköğretim
Kurulu, Türkiye Barolar Birliği, Türkiye Serbest Muhasebeci Mali
Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği, Türk Mühendis
ve Mimar Odaları Birliği, Türk Eczacılar Birliği, Türk Tabipleri
Birliği, Türk Dişhekimleri Birliği, Türk Veteriner Hekimleri Birliği,
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu, Türkiye Odalar ve
Borsalar Birliği, Türkiye Bankalar Birliği, Türkiye Seyahat Acenteleri
Birliği, Türkiye Otelciler Birliği, Türkiye Ziraat Odaları Birliği,
Tüketim Kooperatifleri Merkez Birliği, Ahilik Araştırma ve Kültür
Vakfı ve tüketici örgütleri temsilcilerinden oluşur.
Tüketici Konseyini oluşturan kurum ve kuruluşların temsilcilerinin
sayı ve nitelikleri ile Tüketici Konseyine katılabilmek için tüketici
örgütlerinin sahip olmaları gereken asgari üye sayısı ve bu örgütlerin
Tüketici Konseyine gönderecekleri temsilci sayısı Bakanlıkça
belirlenir. Ancak, kamu kurum ve kuruluşlarından gelen temsilcilerin
sayısı, hiçbir şekilde Tüketici Konseyinin toplam üye sayısının yüzde
ellisinden fazla olamaz. Tüketici Konseyi yılda en az bir kez
toplanır.
Tüketici Konseyinin çalışma usul ve esasları ile diğer hususlar
Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.
Tüketici sorunları hakem heyeti
Madde 22- Bakanlık, il ve ilçe merkezlerinde, bu Kanunun
uygulamasından doğan uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla en az bir
tüketici sorunları hakem heyeti oluşturmakla görevlidir.
Başkanlığı Sanayi ve Ticaret İl Müdürü veya görevlendireceği bir memur
tarafından yürütülen tüketici sorunları hakem heyeti; belediye
başkanının konunun uzmanı belediye personeli arasından
görevlendireceği bir üye, baronun mensupları arasından
görevlendireceği bir üye, ticaret ve sanayi odası ile esnaf ve
sanatkar odalarının görevlendireceği bir üye ve tüketici örgütlerinin
seçecekleri bir üye olmak üzere başkan dahil beş üyeden oluşur.
Ticaret ve sanayi odası ya da ayrı ayrı kurulduğu yerlerde ticaret
odası ile esnaf ve sanatkar odalarının görevlendireceği üye,
uyuşmazlığın satıcı tarafını oluşturan kişinin tacir veya esnaf ve
sanatkar olup olmamasına göre ilgili odaca görevlendirilir.
Bakanlık taşra teşkilatının bulunmadığı il ve ilçelerde tüketici
sorunları hakem heyetinin başkanlığı en büyük mülki amir ya da
görevlendireceği bir memur tarafından yürütülür. Tüketici örgütü
olmayan yerlerde tüketiciler, tüketim kooperatifleri tarafından temsil
edilir. Tüketici sorunları hakem heyetinin oluşumunun sağlanamadığı
yerlerde noksan üyelikler, belediye meclislerince re'sen doldurulur.
Tüketici sorunları hakem heyetlerinde heyetin çalışmalarına ve
kararlarına esas olacak dosyaları hazırlamak ve uyuşmazlığa ilişkin
raporu sunmak üzere en az bir raportör görevlendirilir.
Değeri beşyüz milyon liranın altında bulunan uyuşmazlıklarda tüketici
sorunları hakem heyetlerine başvuru zorunludur. Bu uyuşmazlıklarda
heyetin vereceği kararlar tarafları bağlar. Bu kararlar İcra ve İflas
Kanununun ilamların yerine getirilmesi hakkındaki hükümlerine göre
yerine getirilir. Taraflar bu kararlara karşı onbeş gün içinde
tüketici mahkemesine itiraz edebilirler. İtiraz, tüketici sorunları
hakem heyeti kararının icrasını durdurmaz. Ancak, talep edilmesi
şartıyla hakim, tüketici sorunları hakem heyeti kararının icrasını
tedbir yoluyla durdurabilir. Tüketici sorunları hakem heyeti
kararlarına karşı yapılan itiraz üzerine tüketici mahkemesinin
vereceği karar kesindir.
Değeri beşyüz milyon lira ve üstündeki uyuşmazlıklarda tüketici
sorunları hakem heyetlerinin verecekleri kararlar, tüketici
mahkemelerinde delil olarak ileri sürülebilir. Kararların bağlayıcı
veya delil olacağına ilişkin parasal sınırlar her yılın Ekim ayı
sonunda Devlet İstatistik Enstitüsünün Toptan Eşya Fiyatları
Endeksinde meydana gelen yıllık ortalama fiyat artışı oranında artar.
Bu durum, Bakanlıkça her yıl Aralık ayı içinde Resmi Gazetede ilân
edilir.
25 inci maddede cezai yaptırıma bağlanmış hususlar dışındaki tüm
uyuşmazlıklar, tüketici sorunları hakem heyetlerinin görev ve
yetkileri kapsamındadır.
Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri Başkan ve üyeleri ile raportörlere
verilen huzur hakkı veya huzur ücretinin ödenmesine ilişkin esas ve
usuller, bir ayda ödenecek tutar 2000 gösterge rakamının memur aylık
katsayısıyla çarpımı sonucu bulunacak miktarı geçmemek üzere Maliye
Bakanlığının uygun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.
Tüketici sorunları hakem heyetlerinin kurulması, çalışma usul ve
esasları ile diğer hususlar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikte
düzenlenir.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Yargılama ve Cezaya İlişkin Hükümler
Tüketici mahkemeleri
Madde 23- Bu Kanunun uygulanmasıyla ilgili olarak çıkacak her türlü
ihtilaflara tüketici mahkemelerinde bakılır. Tüketici mahkemelerinin
yargı çevresi, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir.
Tüketici mahkemeleri nezdinde tüketiciler, tüketici örgütleri ve
Bakanlıkça açılacak davalar her türlü resim ve harçtan muaftır.
Tüketici örgütlerince açılacak davalarda bilirkişi ücretleri, 29 uncu
maddeye göre kaydedilen özel ödenekten Bakanlıkça karşılanır. Davanın,
davalı aleyhine sonuçlanması durumunda, bilirkişi ücreti 6183 sayılı
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre
davalıdan tahsil olunarak 29 uncu maddede düzenlenen esaslara göre
bütçeye özel gelir kaydedilir. Tüketici mahkemelerinde görülecek
davalar Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun Yedinci Babı, Dördüncü
Faslı hükümlerine göre yürütülür.
Tüketici davaları tüketicinin ikametgahı mahkemesinde de açılabilir.
Bakanlık ve tüketici örgütleri münferit tüketici sorunu olmayan ve
genel olarak tüketicileri ilgilendiren hallerde bu Kanunun ihlali
nedeniyle kanuna aykırı durumun ortadan kaldırılması amacıyla tüketici
mahkemelerinde dava açabilirler.
Gerekli hallerde tüketici mahkemeleri ihlalin tedbiren durdurulmasına
karar verebilir. Tüketici Mahkemesince uygun görülen tedbir kararları,
masrafı daha sonra haksız çıkan taraftan alınmak ve 29 uncu maddede
düzenlenen esaslara göre bütçeye özel gelir kaydedilmek üzere, ülke
düzeyinde yayınlanan gazetelerden birinde Basın İlan Kurumunca ve
ayrıca varsa davanın açıldığı yerde yayınlanan mahalli bir gazetede
derhal ilân edilir.
Kanuna aykırı durumun ortadan kaldırılmasına yönelik Tüketici
Mahkemesi kararları ise masrafı davalıdan alınmak üzere aynı yöntemle
derhal ilân edilir.
Üretimin satışın durdurulması ve malın toplatılması
Madde 24- Satışa sunulan bir seri malın ayıplı olması durumunda
Bakanlık, tüketiciler veya tüketici örgütleri, ayıplı seri malın
üretiminin ve satışının durdurulması ve satış amacıyla elinde
bulunduranlardan toplatılması için dava açabilir.
Satışa sunulan bir seri malın ayıplı olduğunun mahkeme kararı ile
tespit edilmesi halinde, malın satışı geçici olarak durdurulur.
Mahkeme kararının tebliğ tarihinden itibaren en geç üç ay içinde malın
ayıbının ortadan kaldırılması için üretici-imalatçı ve/veya ithalatçı
firma uyarılır. Malın ayıbının ortadan kalkmasının imkânsız olması
halinde mal, üretici-imalatçı ve/veya ithalatçı tarafından toplanır
veya toplattırılır. Toplatılan mallar taşıdıkları risklere göre kısmen
veya tamamen imha edilir veya ettirilir.
Satışa sunulan bir seri malın, tüketicinin güvenliğini tehlikeye sokan
ayıp taşıması durumunda, 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın
Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun hükümleri saklıdır.
Ayıplı malları satın alan tüketicilerin uğradıkları maddî ve manevî
zararlar nedeniyle dava açma hakları saklıdır.
4 üncü maddenin altıncı fıkrası hükümlerine tâbi bir seri ayıplı malın
satışa arz edilmesi durumunda bu madde hükümleri uygulanmaz.
Olduklarından farklı görünen mallar
Madde 24/A- Gıda ürünü olmamalarına rağmen, sahip oldukları şekil,
koku, görünüm, ambalaj, etiket, hacim veya boyutları nedeniyle
olduklarından farklı görünen ve bu sebeple de tüketiciler tarafından
gıda ürünleriyle karıştırılarak tüketicilerin sağlığını ve güvenliğini
tehlikeye atan malların üretilmesi, pazarlanması, ithalatı ve ihracatı
yasaktır.
Mal piyasaya sürülmüşse, 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın
Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun hükümleri uygulanır.
Olduğundan farklı görünen malı satın alan tüketicilerin uğradıkları
maddi ve manevi zararlar nedeniyle dava açma hakları saklıdır.
Cezalar
Madde 25-6 ncı maddenin yedinci fıkrası uyarınca, Bakanlıkça
belirlenen usul ve esaslara aykırılığı tespit edilen her bir sözleşme
için 50.000.000 lira para cezası uygulanır.
4 üncü maddenin yedinci fıkrasında, 5 inci maddede, 6 ncı maddenin
altıncı fıkrasında, 6/A maddesinde, 6/B, 6/C maddeleri uyarınca
Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslarda, 7 nci maddenin beşinci
fıkrasında, 9 uncu maddede, 9/A maddesinde, 10 uncu maddede, 10/A
maddesinde, 11/A maddesinin ikinci ve dördüncü fıkralarına, 12, 13,
14, 15 ve 27 nci maddelerde belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket
edenler hakkında 100.000.000 lira para cezası uygulanır.
7 nci maddenin dördüncü ve altıncı fıkraları ile 8 inci maddede
belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket edenler hakkında 250.000.000
lira para cezası uygulanır.
20 nci maddenin ikinci fıkrası uyarınca Bakanlıkça tespit ve ilân
olunan usul ve esaslara aykırılığa 500.000.000 lira para cezası
uygulanır. Aykırılık ülke düzeyinde yayın yapan radyo ve
televizyonlarca gerçekleştirilmişse cezanın on katı uygulanır.
18 inci maddeye aykırı hareket eden üretici-imalatçı ve ithalatçı
hakkında 1.000.000.000 lira para cezası, satıcı-sağlayıcı hakkında ise
bu cezanın beşte biri uygulanır.
19 uncu maddenin birinci fıkrasına aykırı hareket edenler hakkında
2.000.000.000 lira para cezası uygulanır.
11 inci maddeye aykırı hareket edenler hakkında 5.000.000.000 lira
para cezası uygulanır. Aykırılık ülke düzeyinde yayım yapan süreli
yayın ile gerçekleşmişse cezanın yirmi katı uygulanır. Bakanlık,
ayrıca süreli yayın kuruluşundan kampanyanın ve kampanyaya ilişkin her
türlü reklam ve ilânın durdurulmasını ister. Bu isteğe rağmen
aykırılığın devamı halinde, reklam ve ilânın durdurma zorunluluğunun
doğduğu tarihten itibaren her sayı- gün için 100.000.000.000 lira para
cezası uygulanır. Bakanlık, kampanyanın ve kampanyaya ilişkin her
türlü reklam ve ilânın durdurulması talebi ile Tüketici Mahkemesine
başvurur.
16 ncı maddeye aykırı hareket edenler hakkında üç aya kadar tedbiren
durdurma ve/veya durdurma ve/veya düzeltme ve/veya 3.500.000.000 lira
para cezası uygulanır. Reklam Kurulu, ihlalin niteliğine göre bu
cezaları birlikte veya ayrı ayrı verebilir. 16 ncı maddeye aykırılık,
ülke düzeyinde yayın yapan yazılı, sözlü, görsel ve sair araçlar ile
gerçekleşmiş ise, para cezası on katı olarak uygulanır.
7 nci maddenin yedinci ve sekizinci fıkralarına aykırı hareket
edenlere, kampanya konusu mal veya hizmetin fatura bedeli oranında
para cezası uygulanır. Kampanyayı düzenleyen, tüketici kampanyadan
ayrıldığında, para iadesinde bulunursa bu ceza uygulanmaz.
7 nci maddenin ikinci fıkrasına aykırı hareket edenlere, 7 nci madde
hükümlerine uygun kampanya düzenlemeleri için bir hafta süre tanınır.
Bu sürenin bitiminde aykırılığın devam ettiğinin tespiti halinde, bu
hükme aykırı hareket edenlerle 24 ve 24/A maddelerinde belirtilen
yükümlülüklere aykırı hareket edenlere 50.000.000.000 lira para cezası
uygulanır.
Yukarıdaki fıkralarda belirtilen para cezaları, fiilin bir yıl
içerisinde tekrarı halinde iki misli olarak uygulanır. Para cezaları
her yıl başında 765 sayılı Türk Ceza Kanununun ek 2 nci madde
hükümleri uyarınca artırılır.
Bu Kanunda yazılı fiiller hakkında diğer kanunlarda da para cezası
öngörülmüşse ağır olan ceza uygulanır.
Cezalarda yetki, itiraz ve zamanaşımı
Madde 26- 25 inci maddenin bir, dört, yedi, sekiz, dokuz ve onuncu
fıkralarındaki cezalar Bakanlık tarafından, diğer fıkralarındaki
cezalar o yerin mülki amiri tarafından uygulanır.
Bu Kanunda düzenlenen her türlü para cezası, idari niteliktedir. Bu
cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içerisinde
yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz, idarece verilen
cezanın yerine getirilmesini durdurmaz.
25 inci maddeye göre verilen para cezaları, Amme Alacaklarının Tahsil
Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.
Bu Kanunda düzenlenen idari para cezalarının verilmesine ilişkin ceza
zamanaşımı süresi bir yıldır. Zamanaşımı süresi, bu Kanun hükümlerine
aykırı fiilin işlendiği tarihte başlar.
Sürekli veya tekrarlanan ihlaller söz konusu ise süre, ihlalin sona
erdiği ya da en son tekrarlandığı günden itibaren başlar. Karar
aleyhine yargı yoluna başvurulmuş olması tahsil zamanaşımını keser.
Cezalar, cezayı vermeye yetkili merci tarafından yedi gün içerisinde
ilgilinin mensup olduğu meslek kuruluşuna bildirilir.
BEŞİNCİ KISIM
Çeşitli Hükümler
Denetim
Madde 27- Bu Kanunun uygulamasında, Bakanlık müfettişleri ve
kontrolörleri ile Bakanlıkça ve belediyelerce görevlendirilecek
personel; fabrika, mağaza, dükkan, ticarethane, depo, ambar gibi her
türlü mal konulan ve/veya satılan veya hizmet sunulan yerlerde
denetleme, inceleme ve araştırma yapmaya yetkilidirler.
Bu Kanunun kapsamına giren hususlarda yetkili ve görevli kişi ve
kuruluşlara her türlü bilgi ve belgelerin doğru olarak gösterilmesi ve
asıl ve onaylı kopyalarının verilmesi zorunludur.
Laboratuar
Madde 28- Bakanlık ilaç, müstahzar, kozmetik ve gıda maddeleri
analizleri hariç olmak üzere, bu Kanunun uygulanması için resmi ve
özel kuruluşların kurulu bulunan laboratuvarlarından yararlanabilir.
Bakanlıkça yapılan denetimler sırasında alınan numunelerin test ve
muayeneleri resmi veya özel kuruluş laboratuvarlarında yaptırılabilir.
Test ve muayene ücretleri 29 uncu maddedeki özel ödenekten karşılanır.
Test ve muayene sonuçlarının ilgili standarda veya teknik düzenlemeye
aykırı çıkması halinde buna ilişkin tüm giderler üretici veya
ithalatçı tarafından ödenir. Bu giderler, 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil
olunur. Tahsil olunan test ve muayene ücretleri 29 uncu maddede
düzenlenen esaslara göre bütçeye özel gelir kaydedilir.
Ödenek
Madde 29- Tüketici Konseyi, tüketici sorunları hakem heyetleri ve
Reklam Kurulunun kuruluş ve çalışmalarına ilişkin masraflar, tüketici
dernekleri ve bunların üst kuruluşlarına yapılacak maddi yardımlar,
Bakanlığın tüketicinin korunması amacına yönelik masrafları, sair
harcamalar ve usul ve esasları Maliye Bakanlığının uygun görüşü
üzerine Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca tespit edilecek miktarlarda
personele yapılacak ek ödemede;
a) Bakanlık bütçesine konulacak ödenekten,
b) Yeni kurulacak olan anonim ve limited şirket statüsündeki tüm
ortaklıkların sermayelerinin ve sermaye artırımı halinde, artan kısmın
binde biri nispetinde yapılacak ödemelerden karşılanır.
(b) bendinde belirtilen gelirler Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
veya muhabiri olan T.C. Ziraat Bankası nezdinde açılacak hesapta
toplanır. Bu hesapta toplanan tutarların yüzde altmışı Sanayi ve
Ticaret Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına, yüzde kırkı
Rekabet Kurumu hesabına her ay sonunda aktarılır.
Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına aktarılan tutarlar bir yandan
bütçeye özel gelir, diğer yandan Maliye Bakanlığınca, Sanayi ve
Ticaret Bakanlığı bütçesinde mevcut veya yeni açılacak tertiplere özel
ödenek kaydedilir.
Bakanlık bütçesine özel ödenek olarak kaydedilen tutarlardan bir
kısmı; en az beş yıldır faaliyette bulunan ticari, siyasi ve idari
kuruluşlardan bağımsız tüketici dernekleri ile bunların üst
kuruluşlarının yapacağı faaliyetleri içeren projelerin
desteklenmesinde kullanılır. Bu hesaptan, tüketici dernekleri ve
bunların üst kuruluşlarının yönetim ve denetim kurullarında görev
alanlara huzur hakkı ve maaş adı altında herhangi bir ödeme yapılamaz.
Bu hesaptan yararlanacak tüketici dernekleri ve bunların üst
kuruluşlarının taşıyacağı diğer kriterler, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
ile Maliye Bakanlığının birlikte hazırlayacağı bir yönetmelikle
düzenlenir.
Bu suretle özel ödenek kaydedilen miktarlardan yılı içerisinde
harcanmayan tutarları ertesi yıl bütçesine devren özel gelir ve özel
ödenek kaydetmeye Maliye Bakanı yetkilidir.
Diğer hükümler
Madde 30- Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde genel hükümler
uygulanır.
Yönetmelikler ve diğer düzenlemeler
Madde 31- Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler, Kanunun yayımı
tarihinden itibaren bir yıl içerisinde ilgili kamu kuruluşları,
mesleki üst kuruluşlar ve tüketici örgütlerinin görüşleri alınarak
Bakanlıkça çıkarılır. Bakanlık, bu Kanunun uygulanmasıyla ilgili
olarak mevzuat çerçevesinde gerekli tedbirleri almaya ve düzenlemeleri
yapmaya yetkilidir.
Kaldırılan hükümler
Madde 32-3489 sayılı Pazarlıksız Satış Mecburiyetine Dair Kanun, 632
sayılı İthal veya Yurt İçinde İmal Edilen Taşıt Araçları, Motor,
Makina Alet ve Cihazların Tanıtmalık ile Birlikte Satışı Hakkında
Kanun, 3003 sayılı Endüstriyel Mamulatın Maliyet ve Satış Fiyatlarının
Kontrolü ve Tespiti Hakkında Kanun yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçici Madde 1- Bu Kanunun yayımından önce borçlunun temerrüdü
nedeniyle ödenmeyerek icra takibi aşamasına gelen veya icra takibine
konu edilen kredi kartı borçları, temerrüt tarihindeki ana paraya,
yıllık yüzde elliyi geçmemek üzere gecikme faizi uygulanmak suretiyle
oniki eşit taksitte ödenir.
Kredi kartı borçları nedeniyle gerçekleştirilen her türlü takip,
yukarıda yer alan hükme göre ilk taksidin ödenmesiyle durur ve son
taksidin ödenmesiyle birlikte tüm sonuçlarıyla ortadan kalkar.
Bu madde hükümleri, tüketicinin kredi verene, Kanunun yayımı
tarihinden itibaren otuz gün içinde yazılı müracaat etmesi halinde
uygulanır.
Yürürlük
Madde 33- Bu Kanunun; 29 ncı maddesi ile geçici 1 inci maddesi yayımı
tarihinde, diğer maddeleri ise yayımı tarihinden itibaren üç ay sonra
yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 34- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
|
|
